Test: KTM Freeride E-XC

Tekst: Thilo Kizok
Fotografie: KTM

Niet over een nacht ijs

KTM is niet bepaald over een nacht ijs gegaan met de lancering van de Freeride E, de eerste elektrisch aangedreven motorfiets uit huize Mattighofen. Voor het eerst aan het grote publiek getoond tijdens de Milanese EICMA in 2011 doorliep de elektrische offroad drie jaar lang een intensief testtraject. Eerst bij KTM zelf, later op verschillende locaties in Europa. De sinds oktober leverbare Enduro wordt aangedreven door een borstelloze permanentmagneet synchroonmotor, d
Zo ziet een elektrische aandrijving er uit. Tenminste, de CAD 3D tekening...

Het accupakket is eenvoudig om te wisselenie erg compact is geconstrueerd en zich beter laat doseren dan veelgebruikte gelijkstroommotoren. Voor wat topvermogen betreft staan er tweeëntwintig paarden paraat, maar bij elektromotoren wordt het constante vermogen als uitgangspunt voor homologatie genomen. En laat dát nou precies op 15 pk liggen, waardoor de Freeride E-XC geschikt is voor het A1 rijbewijs. Indrukwekkender dan dat maximale of constante vermogen is echter het maximum koppel dat bij de Freeride op een heftige 43 Nm ligt – gelijk aan dat van een 250cc tweetakt crosser, dat vanaf de eerste draai aan het gas beschikbaar is. Waarmee we een tweede voordeel te pakken hebben: elektromotoren leveren het maximum koppel over het hele toerenbereik.

In tegenstelling tot de prototypes, die twee jaar lang op crossbanen kon worden getest, zijn de motor en de elektronica nu vloeistof gekoeld en volledig ingekapseld in een aluminium behuizing, om invloeden van buitenaf uit te sluiten. Stroom en water gaat namelijk nog steeds niet zo goed samen en vroeger of later komt een offroad met water in contact. Weet een crosser het op de baan nog droog te houden, dan is er na afloop altijd de hogedrukreiniger waarmee ‘ie weer schoon en fris moet worden gemaakt. Voor de Freeride geen probleem, de behuizing is tot 1 meter diep waterdicht. De elektromotor krijgt z’n benodigde stroom van een 2,6 kWh Lithium-Ion accupakket uit huize Samsung dat uit 260 cilindrische cellen bestaat, met vier bouten aan het frame is bevestigd en daardoor in een handomdraai kan worden uitgewisseld. Om de prestaties zo hoog en de onderdelen zo compact mogelijk te krijgen heeft KTM gebruik gemaakt van krachtstroomtechnologie – wat in de automotive wereld gebruikelijk is, maar wel extra scholing van de monteur vereist.

De innovatieve aandrijfunit is als dragend deel opgenomen in het rijwielgedeelte, dat uit een combinatie van stalen en aluminium profielen en een kunststof achterkant bestaat. Uiteraard heeft KTM in het rijwielgedeelte veerelementen van WP met lange veerwegen toegepast. Het complete pakket heeft veel overeenkomsten met de andere – van 250cc en 350cc viertakt verbrandingsmotor voorziene – familieleden van de Freeride. Modulair bouwen is ook KTM niet meer vreemd. Alleen de framebuis onderlangs kon achterwege blijven, omdat het motorblok dragend deel van de constructie uitmaakt. Het smalle en harde Endurozadel brengt je op een hoogte van 910 mm, waardoor je best ontspannen op de Freeride zit en je crosslaarzen met een bescheiden kniehoek op de voetsteunen worden gezet. Met een rijklaargewicht van slechts 110 kilo is de Enduro ook voor offroad amateurs gemakkelijk te controleren, vooruitgezet dat je minimaal 1,75 meter groot bent. Om de Freeride te starten moet eerst de motor op ‘contact’ worden gezet, waarna het kleine multifunctionele display oplicht en de status van het accupakket en de gekozen rijmodus kenbaar maakt, terwijl het digitale LCD scherm over kilometerstanden en arbeidsuren informeert.

Stil genieten

Voordat de Freeride echt in gang kan worden gezet moet – net als bij een normale verbrandingsmotor – eerst op een startknop worden gedrukt, pas dan kan er E-gas worden gegeven. Los van de gekozen modus – Economy met beperkt maximum vermogen, Standard of Advance met progressieve vermogensafgifte – wordt de Freeride E vanaf stilstand nadrukkelijk in beweging gezet. Vergeleken met conventionele motoren is de geëlektrificeerde aandrijving stukken eenvoudiger uitgevoerd. Net als bij conventionele motoren wordt het achterwiel middels een ketting in gang gezet, maar de gebruikelijke versnellingsbak tussen motor en eindaandrijving ontbreekt, w
Het display ziet er geeneens zo verschillend uit

Des te groener, des te voller de accuaardoor je niet wordt beperkt door offroad soms lastige versnellingskeuzes of het schakelen zelf. Met weer andere pluspunten tot gevolg: door de directe koppeling van gashandvat naar eindaandrijving laat het beschikbare koppel zich perfect naar wens doseren, waarbij de motor niet kan afslaan – zelfs niet wanneer hij extreem laagtoerig wordt gereden. Voor mountainbikers perfect en voor motorrijders in eerste instantie een kwestie van wennen is de positionering van de remhendels. Met een koppelingshendel overbodig bevindt de bediening van beide wielen zich nu aan het stuur – de voorrem zoals gebruikelijk rechts en de achterrem nu links, waardoor er vooral offroad veel concentratievermogen overblijft om het landschap goed te observeren en de juiste lijn te nemen, wat nieuwkomers zeer ten goede komt. Want die maken naast Enduro-rotten en niet gemotoriseerde mountainbikers deel uit van het potentiële cliënteel.

Om aan het berensterke koppel van de E-motor te wennen kan het middels de beschikbare rijmodi worden ingedamd, maar zelfs de minst ervaren offroaders zullen al na korte tijd overschakelen naar volle bak. Met haar aangeboren geschiktheid voor offroad en haar elektrische aandrijving neemt de Freeride E rivierdoorsteken, opritten met losse ondergrond en listige bergpassages probleemloos en zijn spectaculaire powerslides dankzij het krachtige koppel kinderspel. De middelzware mountainbike piste bergaf is het lichte gevaarte dankzij de krachtige wavedisks en het lage rijklaargewicht van 110 kilo naar hartenlust als een trialfiets over rotsblokken en door krappe bochten te sturen.

Afhankelijk van de gekozen rijmodus, rijstijl en de zwaarte van het terrein is het accupakket toereikend tot ergens tussen een half uur en iets meer dan een uur – aan een exacte aanduiding in kilometers hebben de Oostenrijkse verantwoordelijken zich niet gewaagd. Recuperatie – het terugwinnen van elektrische e 
Overduidelijk het DNA van de 'ottomotor' Freeride modellen 

Alleen dit verraadt dat hier iets anders staat...nergie bij het remmen of in de aandrijving – is niet voorzien, aangezien dat de remmen en daarmee het gedrag van de Freeride onvoorspelbaar beïnvloeden zou. In het instrumentarium, dat in de console tussen stuur en zadel is geplaatst, geeft een gekleurde feestwinkel het niveau van de accu aan: staan alle lichten op groen dan is de accu 100% gevuld. Branden alleen de onderste vier, dan is het niveau tussen de 60 en 80%, wat bij één groen licht tussen de 40 en 60% is. Zodra de oranje balk onderin oplicht is er nog 40 tot 20% capaciteit, kleurt de balk rood dan is er nog maar 20 tot 0%. Tot slot is er nog de rood knipperende ‘Thuiskom’ modus waarin het vermogen sterk is beperkt om de resterende reikwijdte zo groot mogelijk te maken en volgens KTM er nog enkele kilometers moeten kunnen worden afgelegd. Het vermogen wordt trouwens pas in fase rood ingedamd, omdat het offroad nogal listig kan zijn als er minder aandrijving is dan je verwachten zou. Het accupakket neemt met een gewicht van 28 kilo trouwens het leeuwendeel van het totaalgewicht van de Freeride voor haar rekening. Ter illustratie: de 250cc viertakt EXC verbrandingsmotor weegt in totaal slechts 24 kilo.

Aangezien de batterijcellen voor krachtstroom geschikt zijn, is de uitneembare accu door middel van een snellader al na 50 minuten voor 80% gevuld, voor de resterende 20% wordt nog een extra 80 minuten geduld gevraagd. Zonder snellader met de huishoudstekker thuis kan daar in beide gevallen nog een 20% bij worden opgeteld. KTM garandeert 700 vollaad cyclussen voor het accupakket, voordat de capaciteit naar ten minste 80% van de oorspronkelijke 2,6 kWh terugvalt.

Conclusie

Als rasechter Enduro met emissievrij en geruisloos elektrisch hart biedt de Freeride E ongecompliceerd rijgenot voor zowel ervaren rotten als beginners. De reden dat KTM überhaubt op de elektroscene heeft ingezet moge duidelijk zijn: daarmee zorgen de Oostenrijkers ervoor dat de toekomst van het bedrijf gewaarborgd blijft, aangezien vanwege geluid en emissie van Offroadmotoren met verbrandingsmotor er nauwelijks nog gelegenheid is om deze sporten te beoefenen. Daarbij is de Freeride E pas de eerste stap, naast de geteste E-XC die voor € 11.358 over de toonbank gaat heeft KTM ook nog een niet gehomologeerde € 11.057 kostende SX versie zonder knippers, verlichting en toeter in het gamma. Vergeleken met hoogkwalitatieve mountainbikers, die tegenwoordig al snel € 8.000 of meer kosten, is dat nog geeneens zo hoog gegrepen.

• koppelsterke en stille motor, offroad geschikt rijwielgedeelte, laag gewicht
• actieradius, toch wel de prijs

Technische gegevens